Gidsen door het kluwen van de effectentaks

Voor wie geldt de effectentaks?

Ieder natuurlijk persoon die één of meerdere effectenrekeningen aanhoudt met een totale waarde van 500.000 euro betaalt voortaan effectentaks. De effectentaks viseert zowel inwoners als niet-inwoners, met dat verschil dat het voor inwoners van geen belang is of zij hun effectenrekening in België dan wel in het buitenland aanhouden. Niet-inwoners daarentegen zullen enkel belast kunnen worden op de in België aangehouden effectenrekening. Een kapitaalvlucht van niet-inwoners is dan ook niet ondenkbaar.

Welke financiële instrumenten worden belast?

Al dan niet beursgenoteerde aandelen, obligaties, certificaten van aandelen en obligaties, beleggingsfondsen, trackers, warrants en kasbons zijn belastbaar.

Worden echter uitgesloten:

-          pensioenspaarfondsen en levensverzekeringen (tak 21 en tak 23)

-          Opties, futures en swaps

-          Aandelen op naam

Op deze laatste categorie wordt wel één uitzondering gemaakt via een bijzondere antimisbruikbepaling: aandelen die ingeschreven zijn op een effectenrekening en die vanaf 9 december 2017 zijn omgezet naar aandelen op naam zijn na de omzetting nog één jaar belastbaar. Hierin schuilt al meteen een mogelijkheid om de effectentaks te vermijden: Als u uw aandelen omvormt naar aandelen op naam betaalt u de effectentaks nog slechts één jaar. Als u dat gedaan had voor 9 december 2017 betaalt u helemaal geen effectentaks. Het hoeft daarom niet te verwonderen dat De Tijd afgelopen zaterdag berichtte dat uit een rondvraag bleek dat al voor minstens 418 miljoen euro aandelen werden omgezet in aandelen op naam om te ontsnappen aan de effectentaks. Bij de afweging om voor deze piste te kiezen, zal er echter wel rekening moeten worden gehouden met de kosten die door de bank aangerekend zullen worden.

Hoeveel bedraagt de taks?

De effectentaks bedraagt 0,15%. Elk jaar wordt nagegaan of de totale gemiddelde waarde van uw effectenporteuille gelijk aan of hoger is dan 500.000 euro. Indien deze drempel niet worden overschreden bent u geen effectentaks verschuldigd. Zowel, wordt u op de gehele gemiddelde waarde belast en dus niet slechts op het surplus boven de 500.000 euro. In principe zal men de waarde van uw effectenportefeuille vaststellen op 31 december, 31 maart, 30 juni en 30 september. De gemiddelde waarde op die vier referentietijdstippen zal vervolgens dienen als belastbare grondslag. Voor 2018 echter beperkt men zich tot 31 maart, 30 juni en 30 september voor de berekening van de gemiddelde waarde. Opvallend is dat voor niet-beursgenoteerde effecten zonder publiekelijk beschikbare netto-inventariswaarde noch enig ander overzicht waaruit de laatst publiekelijk beschikbare marktwaarde blijkt, de waarde “naar best vermogen” moet worden geschat. Het hoeft geen betoog dat de waardering van niet-genoteerde effecten voer voor discussie zal opleveren.

Hoe wordt de taks geïnd?

Wanneer uw bank vaststelt dat de drempel is bereikt of overschreden, moet zij instaan voor de inhouding en betaling van de taks. Die inhouding werkt dan bevrijdend voor de titularis van de effectenrekening. Wanneer u echter over verschillende effectenrekeningen beschikt bij verschillende banken en de totale gemiddelde waarde de drempel bereikt of overschrijdt, maar afzonderlijk bekeken niet op elke rekening, dan zal de bank bij wie de drempel niet is bereikt geen taks inhouden. In dat geval kunt u aan die bank vragen om de taks in te houden. Doet u dat niet dan bent u verplicht om in uw aangifte in de personenbelasting melding te maken dat u over meerdere effectenrekeningen beschikt zodat de fiscus de taks bij de afrekening alsnog kan innen.

Hoe kan de taks worden vermeden?

Het spreiden van uw effectenportefeuille over verschillende rekeningen bij verschillende banken biedt dus geen uitweg om aan de taks te ontsnappen. Zoals reeds aangehaald is de omzetting van de  aandelen in aandelen op naam een optie. Voorts kan het herschikken van uw portefeuille zoden aan de dijk brengen. Het bereiken van de drempel van 500.000 euro wordt immers berekend per titularis van de effectenrekening. Eventueel kan de invoering van de effectentaks gezien worden als het uitgelezen moment om te denken aan een schenking aan de kinderen

Het onderbrengen van uw effectenrekening in een vennootschap zal alvast geen soelaas brengen. Hoewel effectenrekeningen aangehouden door rechtspersonen niet onder het toepassingsgebied van de taks vallen, viseert een specifieke antimisbruikbepaling elke inbreng van een effectenrekening in een vennootschap die plaatsvindt vanaf 1 januari 2018 met als enig doel aan de nieuwe taks te ontkomen. De inbrenger zal voor toepassing van de taks nog steeds worden aangemerkt als de titularis van de ingebrachte effectenrekening. Bovendien blijft de heffing van de taks in dat geval niet beperkt tot het jaar waarin de verrichting plaatsvindt, hetgeen zoals gezegd wel het geval is voor ‘omgevormde’ aandelen. Let wel dat de inbreng als enig doel het vermijden van de taks moet hebben. Het is maar de vraag hoe de fiscus zal kunnen aantonen dat er bij de inbreng geen enkel ander motief speelde. Discussies hierover lijken onvermijdbaar.

Het team van Moore Law heeft over de jaren heen een ruime expertise uitgebouwd in fiscale optimalisatie en kan u derhalve met de nodige raad en daad bijstaan.