Overslaan en naar de inhoud gaan
#Estate planning

Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik voor notaris

dinsdag 12/04/2016

Een zeer gangbare praktijk in het kader van de familiale vermogensplanning is dat een schenking van roerende goederen niet in België wordt geregistreerd, maar dat men de akte voor een buitenlandse notaris (bvb. in Nederland) laat verlijden. Hierbij bestaat er geen verplichting om de notariële akte in België te registreren. 

Schenkingen voor een buitenlandse notaris zijn een zeer gangbare praktijk in het kader van de familiale vermogensplanning.  

Bovendien werd in de omzendbrief van Vlaamse belastingadministratie (VLABEL) van 25 maart 2015 nog bevestigd dat een schenking voor buitenlandse notaris als een ‘veilige rechtshandeling’ beschouwd kan worden voor zover ze geen deel uitmaakt van een gecombineerde constructie en zij bijgevolg niet beschouwd kan worden als fiscaal misbruik. 

VLABEL verandert nu op drastische wijze haar visie, specifiek voor deze schenkingen voor buitenlandse notaris waarbij een vruchtgebruik wordt voorbehouden (Standpunt 15004 van 21 maart 2016, gepubliceerd op 4 april 2016), 

De schenkingen die VLABEL in het vizier neemt, zijn alle buitenlandse schenkingen van gelden en effecten met voorbehoud van vruchtgebruik. VLABEL baseert zich hier op het reeds eerder ingenomen standpunt betreffende de gesplitste aankoop van vastgoed. Dit is een transactie waarbij de ouders het vruchtgebruik van het onroerend goed kopen en de kinderen de blote eigendom verwerven.  Meestal krijgen de kinderen juist voordien het geld van de ouders om de blote eigendom te kunnen aankopen, Voor gesplitste aankopen van vastgoed werd met ingang vanaf 1 september 2013 reeds besloten dat, indien er een causaal verband tussen de schenking en de aankoop bestaat, de schenking van de gelden dient onderworpen te worden aan schenkbelasting, opdat het onroerend goed niet meer belastbaar zou zijn in de erfbelasting bij het overlijden van de vruchtgebruiker;

Vermits het artikel van de Vlaamse codex dat de situatie van vastgoed in blote eigendom-vruchtgebruik regelt, eveneens de situaties regelt van financiële tegoeden in blote eigendom-vruchtgebruik, trekt Vlabel nu dezelfde beslissing over de gesplitste aankoop door naar financiële tegoeden.

Of met andere woorden, daar waar een schenking voor buitenlandse notaris enerzijds beschouwd wordt als een ‘veilige rechtshandeling’, beschouwt VLABEL zo’n notariële schenking nu als een ‘bedekte’ bevoordeliging voor de toepassing van het fictieartikel  2.7.1.0.7 VCF (oud artikel 7 W.Succ.)

Voor de schenking van financiële tegoeden betekent dit concreet dat wanneer die tegoeden werden geschonken met voorbehoud van vruchtgebruik en daarna werden overgeboekt naar een effectenrekening op naam van de schenker én de begiftigde, het bewijs geleverd moet worden dat de schenking ter registratie werd aangeboden vooraleer de gesplitste boeking op rekening heeft plaatsgevonden. Wanneer dit tegenbewijs niet wordt geleverd, wordt de effectenportefeuille geacht in volle eigendom aanwezig te zijn in de nalatenschap van de schenker, zodat hierop erfbelasting is verschuldigd.

Deze nieuwe interpretatie van VLABEL is van toepassing voor schenkingen gedaan vanaf 1 september 2013. Schenkingen gedaan voor die datum blijven dus in principe buiten schot.

De conclusie is dus dat men de erfbelasting bij een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik enkel kan ontlopen, indien men de schenking vooraf in België registreert aan de gebruikelijke tarieven van 3 en 7 procent. Bij een strikte interpretatie hiervan, zouden we kunnen stellen dat een registratie van de buitenlandse akte in België die pas achteraf gebeurt, geen soelaas zal kunnen bieden.

Wij beseffen dat deze visie van VLABEL een bom legt onder vele vermogens- en successieplanningen, maar deze beslissing is allesbehalve definitief.

Beslissingen van VLABEL kunnen ook aangevochten worden voor de Raad van State.  Bovendien heeft de federale overheid enkele jaren geleden ook al eens zo’n standpunt proberen in te nemen, maar zonder succes.

Bovendien hebben we de laatste maanden ook de soap gekend van diverse wisselende standpunten van VLABEL over schenkingen van beleggingsverzekeringen en zijn zij uiteindelijk ook terug naar af gegaan ingevolge terechte opmerkingen via de verzekeringssector.

Uiteraard houden we u op de voet op de hoogte van de evolutie in dit standpunt. Indien u vragen heeft, kan u onze collega’s en medewerkers ten allen tijde contacteren.

Voor wie niet meer gerust is door dit nieuwe standpunt van VLABEL en niet gelooft in een herziening van dit standpunt, kunnen wij aanpassingen aanreiken voor eerdere geviseerde schenkingen van blote eigendom voor buitenlandse notaris, waardoor u terug op beide oren kan slapen. 

Standpunt 15004 van 21 maart 2016, gepubliceerd op 4 april 2016

Neem contact op met één van onze advocaten

Peter Meeuwssen

Peter Meeuwssen

Partner - Advocaat

Contact