Fiscale proceduretermijnen opengebroken

Gewone en buitengewone aanslagtermijn

Volgens de gewone aanslagtermijn wordt de aanslag gevestigd op 30 juni van het jaar volgend op dat waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd. Al mag die termijn niet korter zijn dan zes maanden na de datum waarop de aangifte is toegekomen. Als de aangifte van de belastingplichtige correct is, dan blijft het in principe bij deze gewone aanslagtermijn.

Dat alles verandert wanneer de verschuldigde belasting hoger is dan blijkt uit de gegevens van de aangifte. In dat geval is de buitengewone aanslagtermijn van toepassing. Die bedraagt 3 jaar. Maar wordt 7 jaar bij fraude en 10 jaar bij fraude met gebruik van een juridische constructie in een belastingparadijs. Het is aan die aanslagtermijnen dat de wet van 20 november 2022 houdende diverse fiscale en financiële bepalingen belangrijke wijzigingen aanbrengt.

Belang van een tijdige aangifte

Meer dan ooit heeft een belastingplichtige er belang bij om zijn aangifte tijdig in te dienen. De aanslagtermijn verlengt van 3 naar 4 jaar als de aangifte niet of laattijdig wordt ingediend. Dat zou al het geval zijn als de belastingplichtige één of twee dagen te laat indient. Het is afwachten hoe strikt die norm wordt gevolgd in de praktijk.

De semicomplexe en complexe aangifte

De wetgever koos daarnaast voor invoering van een nieuwe aanslagtermijn van 6 jaar bij een semicomplexe aangifte. Het betreft onder meer:

• Ondernemingen die een zogenaamd lokaal dossier moeten indienen
• Ondernemingen die een landenrapport moeten indienen
• Ondernemingen die bij hun aangifte een formulier moeten voegen voor betalingen boven een bepaald bedrag aan begunstigden in niet-coöperatieve rechtsgebieden
• Aangiften waarin een verrekening van het forfaitair gedeelte van de buitenlandse belasting is opgenomen
• Aangiften waarover inlichtingen uit het buitenland zijn ontvangen

Deze nieuwe termijn is een logische ontwikkeling in het licht van diverse internationale en Europese initiatieven die de afgelopen jaren genomen zijn om belastingheffing en -inning in een grensoverschrijdende context efficiënter te maken. Maar hij dreigt zware gevolgen te hebben voor ondernemingen die zich bijvoorbeeld in de beginjaren van een grensoverschrijdende overnamecyclus onvoldoende bewust zijn van hun fiscale verplichtingen.

Een aanslagtermijn van tien jaar geldt voor belastingplichtigen die een complexe aangifte hebben ingediend. Dat is onder meer als er sprake is van een hybride mismatch en, zoals al het geval was, bij aangifte van een juridische constructie.

Fiscale fraude

De wetgever maakt komaf met de aanslagtermijn van 7 jaar voor fiscale fraude, en verlengt die naar 10 jaar. De wetgever lijkt de mosterd te halen bij onze buurlanden. Daar zijn de bijzondere aanslagtermijnen al 10 jaar (Luxemburg en Frankrijk), 12 jaar (Nederland) en zelfs 20 jaar (Verenigd Koninkrijk).

Wat met de fiscale rechtszekerheid?

Rekening houdend met de juridische behandelingstermijnen voor Belgische hoven en rechtbanken na een fiscale controle is het zeer de vraag of de belastingplichtige rechtszekerheid zal hebben over de door hem ingediende aangifte binnen een redelijke termijn door de uitbreiding van de aanslagtermijn naar 10 jaar. Bijvoorbeeld in het geval van fraude. Als een belastingplichtige het standpunt van de fiscus wil bekampen tot in het hof van beroep, is het realistisch, al is dat volstrekt onredelijk, dat de procedure tot 15 jaar of langer aansleept na indiening van de oorspronkelijke aangifte.

Kommer en kwel is het evenwel niet over de hele lijn. De wetgever nuanceert. De aanslagtermijn van 6 of 10 jaar laat niet toe dat de fiscale administratie zou terugkomen op aspecten die doorgaans voorkomen in eenvoudigere controles. Bijvoorbeeld over niet-aftrekbare receptie- of restaurantkosten, kosten voor niet-specifieke beroepskledij, enz.

In lijn met deze wijzigingen van de aanslagtermijnen, zijn ook de onderzoekstermijnen, de bewaringstermijn en de bezwaartermijn aangepast.

Tijdige aangeven en langer betwisten

De nieuwe wetgeving wil enerzijds het laattijdig indienen van aangiften sterk ontraden. Anderzijds geeft ze de fiscale administratie handvaten om de juistheid van complexe aangiften gedurende een langere termijn te betwisten. Of dat zal leiden tot een grondiger en gespecialiseerder onderzoek valt nog af te wachten. Hoe dan ook wordt het procedurelandschap een stuk complexer.

Hebt u hier vragen over? We zijn er voor u.