Gunstregime familiale vennootschappen: nieuwe ruling in lijn met recente rechtspraak

Gunstregime familiale vennootschappen

De schenking of vererving van aandelen van een familiale vennootschap kan genieten van een fiscaal gunstregime in het Vlaamse Gewest. Voldoet u aan enkele voorwaarden, dan kan u deze aandelen schenken met vrijstelling van schenkbelasting. Of kan u de aandelen laten vererven aan een verlaagd vlak tarief van 3% in de erfbelasting.

Een voorwaarde om als familiale vennootschap in aanmerking te komen voor dit gunstregime is onder andere een economische activiteit uitoefenen (eventueel via een dochtervennootschap).

Weerlegbaar vermoeden

Een familiale vennootschap wordt geacht geen reële economische activiteit te hebben:

• als ze uit minstens één van de laatste drie jaarrekeningen blijkt dat ze lage personeelskosten heeft (1,50% of minder van de totale activa)
• én veel onroerend goed bezit (meer dan 50% van de totale activa).

Als belastingplichtige kan u dat vermoeden weerleggen door het tegenbewijs te leveren.

In de praktijk staat Vlabel weigerachtig tegenover dat tegenbewijs. In haar Omzendbrief 2015/2 stelt de Vlaamse Belastingdienst dat het verhuren van onroerende goederen uitzonderlijk wel in aanmerking kan komen als het bedrijfsgebouwen betreft die uitsluitend door één of meerdere actieve groepsvennootschappen worden gebruikt. Deze restrictieve interpretatie heeft tot gevolg dat elke andere vorm van verhuur (of exploitatie) in principe als privaat patrimonium wordt beschouwd en er dus niet van het gunstregime kan worden genoten, althans volgens Vlabel.

Vastgoedvennootschappen kunnen volgens Vlabel dus niet genieten van het gunstregime. Het Hof van Beroep in Gent wees de belastingdienst echter tot tweemaal terecht.

Rechtspraak en rulings volgen Vlabel niet

Niet iedereen volgt de strenge interpretatie van Vlabel. Voor vennootschappen die een vastgoedactiviteit uitoefenen verduidelijkt een Voorafgaande Beslissing nr. 19008 van 29 april 2019 dat vastgoedactiviteiten wel degelijk een handelsactiviteit kunnen zijn. Zowel de rechtbanken van eerste aanleg als de hoven van beroep stellen dat het bezit van privaat vastgoed het tegenbewijs van een reële economische activiteit niet in de weg staat. En ook uit een recent arrest van het Grondwettelijk Hof blijkt dat het gunstregime toepasbaar is als de familiale vennootschap vastgoed als economische activiteit heeft.

Nieuwe ruling ziet geen graten in vastgoedactiviteiten

Een recente ruling volgt die lijn. De vraag die voorlag was of het gunstregime van toepassing kan zijn als de activiteit van de vennootschap bestaat uit projectontwikkeling en de renovatie van zuiver professioneel vastgoed, zoals kantoorruimtes. Deze panden worden na de oprichting of renovatie ofwel verhuurd ofwel verkocht aan professionele gebruikers.

De Dienst Voorafgaande Beslissingen oordeelde dat in de regel het onroerend vastgoed verhuurd wordt aan derden buiten de groepsstructuur niet volstaat als tegenbewijs. En dat ongeacht het aandeel van of het percentage dat dit verhuurde onroerend goed vertegenwoordigt in de totaal aanwezige onroerende goederen.

Maar in dit geval bestond de economische activiteit van de vennootschap uit de exploitatie en ontwikkeling van professioneel/commercieel vastgoed. Het doel was de rendabiliteit van vastgoed verbeteren en de marktwaarde actief aan te pakken. Ook de verhuur (eventueel tijdelijk met oog op de verkoop) van het aanwezige vastgoed behoort tot die activiteit.

In het licht van het nieuw ondernemingsrecht en het Wetboek van Economisch Recht besluit de Dienst daarom terecht dat vastgoedactiviteiten (inclusief verhuur) in bepaalde gevallen een economische activiteit kunnen zijn (functioneel ondernemingsbegrip). De integrale waarde van de aandelen van de betrokken vennootschap komt in dat geval in aanmerking voor de vrijstelling van schenkbelasting.

Geen strikte interpretatie meer?

Het lijkt erop dat de strikte toepassing van Vlabel voor vastgoedvennootschappen serieuze barsten vertoont. Er moet natuurlijk altijd op basis van concrete feiten beoordeeld worden of er sprake kan zijn van een werkelijke economische vastgoedactiviteit. Maar het gunstregime voor familiale vennootschappen weigeren door de loutere aanwezigheid van (te veel) vastgoed op de balans van de vennootschap, kan niet langer. Ook niet als dat vastgoed niet door andere (actieve) groepsvennootschappen gebruikt wordt.

Dat het laatste woord hier nog niet over gezegd is, is duidelijk. We volgen het van nabij voor u op. Hebt u ondertussen vragen? We staan voor u klaar.